MEKKE ve MED?NE'nin ilk Foto?raflar? Gün Yüzüne Ç?kt?
Osmanl? Devleti'nde foto?rafç?l???n en büyük destekçisi olan Sultan II. Abdülhamid'in bizzat çektirdi?i Mekke ve Medine'ye ait ilk foto?raflar Yitik Hazine Yay?nlar? taraf?ndan "II. Abdülhamid Y?ld?z Albümleri Mekke-Medine" ismiyle yay?nland?.
Albümü haz?rlayan Mehmet Bahad?r DÖRDÜNCÜ yapt??? aç?klamada ?unlar? söyledi: "Dünya dengelerinin tamamen Osmanl?lar?n aleyhine döndü?ü bir devirde tahta ç?kan Sultan II. Abdülhamid, Osmanl? co?rafyas?n? foto?raflardan takip etmi?tir.
Günümüzdeki MOBESE sisteminin bir benzerinin bizzat padi?ah taraf?ndan foto?raflarla yap?ld???n? görmekteyiz. Foto?raflar sayesinde M?s?r'dan Balkanlar'a, Arabistan'dan Kafkaslar'a kadar geni? bir co?rafyay? tan?ma imkân?na sahip olan sultan, kendisinin gitme imkân? bulamad??? yerleri ve buralarda yap?lan faaliyetleri foto?raflardan ö?renmi?tir."[/COLOR][/B]
80 civar?nda foto?raftan olu?an albümün kapa?? orijinal haline sad?k kal?narak bordo kadife üzerine alt?n yald?z bask? ve kadife kabartma olarak haz?rlanm??. Albüm, Osmanl?da foto?rafç?l???n k?sa tarihçesini anlatarak ba?l?yor. II. Abdülhamid'in foto?rafç?l??a olan ilgisinin anlat?ld??? yaz?lar?n ard?ndan, foto?raflar hakk?nda genel bilgiler veriliyor.
Osmanl?lar?n Mekke ve Medine'ye yapt?klar? hizmetlerin özet olarak anlat?ld??? bölümde bölgede bulunan Osmanl? eserleri, Surre Alaylar? ve Hicaz Demiryolu da k?saca anlat?l?yor. Yaz?lar?n k?sa tutulmas?ndaki amaç; albümün yaz?lara bo?ulmas?n? önlemek ve foto?raflar? ön planda tutmak olarak aç?klanm??.
Giri? k?sm?n?n son k?sm?nda ise bölgenin Osmanl?n?n elinden ç?k??? an?larla anlat?l?yor. Özellikle Medine Müdafii Fahrettin Pa?an?n destans? savunmas?ndan bahsediliyor. Konu anlat?mlar? Sultan Abdülhamid'in çektirdi?i foto?raflarla zenginle?tirilmi?.
Eserde foto?rafl? k?s?m, Mekke ve Medine'yi gösteren bir harita ile ba?l?yor ve Osmanl?lar?n Lübnan'dan ba?layarak ilerledi?i Hac yolunu göstererek önce Mekke'ye ard?ndan Medine'ye oradan da Taif'e ula?an bir güzergâh izliyor. Eserin en sonunda panoramik olarak çekilmi? 6 parçadan olu?an Mekke ve 12 parçadan olu?an Medine resimleri dijital ortamda birle?tirilerek konulmu?.
[/COLOR][/B]
[B][COLOR=yellow][COLOR=red]Mehmet Bahad?r DÖRDÜNCÜ Abdülhamid için foto?raf?n önemini Abdülhamid'in bir sözü ile anlat?yor. "Her resim bir fikirdir. Bir resim yüz sayfal?k yaz? ile ifade olunamayacak siyasi, hissî manalar? telkin eder. Onun için ben, tahrir-i mündericattan (yaz?l? bilgilerden) ziyade, resimlerden istifade ederim." Özellikle Mekke ve Medine'nin ilk foto?raflar? olan Albay Sad?k Bey'in çekti?i foto?raflar?n çok y?pranm?? oldu?unu belirten DÖRDÜNCÜ, foto?raflarda zaman içinde olu?an nemlenme ve mantarlanma dolay?s?yla foto?raflar?n baz?lar?n?n dijital ortamda temizlendi?ini ve uygulanan filtrelerle daha görünür hale getirildi?ini belirtiyor.
Mekke Medine Albümü son yüzy?l içinde Mekke ve Medine'nin ya?ad??? de?i?imi göstermesi bak?m?ndan da ayr? bir önem ta??yor. Foto?raflar?n pek ço?unda bulunan Osmanl? eserleri günümüzde bulunmuyor. Mekke'yi koruyan Hint ve Fülfül Kalelerinden sonra 2001 y?l?nda Ecyad Kalesi'nin de y?k?lmas? ile Mekke'deki Osmanl? izleri iyice azalm?? bulunuyor. Tavaf alan?n?n içinde bulunan Kütüphane, Muvakkithane (Namaz vakitlerinin belirlendi?i yer), Minber, mezheplere ait yerler ve di?er yap?lar tamamen kald?r?lm?? durumda. Tavaf alan?nda Osmanl?dan geriye Revaklar ve Kâbe'nin üzerinde bulunan Alt?noluk'tan ba?ka bir eser kalmad??? görülüyor.
Mekke'de bulunan ve Hz. Muhammed'in (s.a.s.) annesi Hz. Âmine; e?i Hz. Hatice; amcas? Ebu Talip ve Mekke'de vefat eden di?er yak?nlar?na ait Cennet'ül Mualla Mezarl??? foto?raf?nda Osmanl?lar?n yapt?rm?? oldu?u türbeler gözükürken günümüzde Cennet'ül Mualla Mezarl??? dümdüz bir vaziyette bulunuyor. Bu gün Medine'de Mescid-i Nebevi'de bulunan Osmanl? eserlerinin pek ço?u kald?r?lm?? durumda. Kanuni zaman?nda yapt?r?lan surlar y?k?lm??, karakolhaneler, k??lalar da ortadan kald?r?lm??t?r.
[B][COLOR=yellow]
[B][COLOR=yellow][COLOR=red]Osmanl? dönemi ile günümüzün Mekke Medine'si aras?nda bu kadar fark olmas?n?n nedenini Mehmet Bahad?r DÖRDÜNCÜ ?öyle anlat?yor: "Bizim bu albümü haz?rlamaktaki amac?m?z bir kimseyi veya devleti suçlamak de?ildir eserin haz?rlanmas?ndaki amaç; bu eserlerden günümüz insan?n?n da haberdar olmas?d?r. Evet, günümüzdeki Mekke Medine, Osmanl? dönemine göre çok büyük farkl?l?klar gösteriyor. Baz? mezheplerin anlay??lar? ve baz? maddi kayg?lardan dolay? Osmanl?dan sonra bölgede çok büyük de?i?iklikler oldu?u muhakkak. Tarih boyunca bir bölgeye hâkim olan üstün kültür o bölgeden çekilince yerine gelen kültür eskisinin bo?lu?unu dolduramad??? zaman ondan geriye kalan eserleri ortadan kald?rmaya çal???r. Bunun tarih boyunca pek çok örne?i var: Persler ve Mo?ollar gibi… San?r?m bu co?rafyalarda da benzer bir durum söz konusu.
DÖRDÜNCÜ, II. Abdülhamid y?ld?z albümlerinin padi?ah için de çok büyük manalar ta??d???n? bu foto?raflar?n bulundu?u albümlerin di?erlerinden daha ihtimamla haz?rlanm?? olduklar?n? belki de hacca gidemeyen padi?ah?n bu foto?raflarla Mukaddes Topraklara duydu?u hasreti giderdi?ini belirtiyor.
Albümde yer alan ilginç bilgilerden birkaç? ?öyle:
Medine'de Hz. Peygamberin kabrinin bulundu?u Ye?il Kubbe, II. Mahmud zaman?nda yap?lm??
Medine'de, Osmanl?lar?n peygambere duydu?u sayg?dan dolay?, hiçbir binan?n Ravza-? Mutahhara'dan daha yüksek olmas?na izin verilmemi?.
Medine'de yer alan Mescid-i Nebevi'nin in?aat?nda kullan?lan eserlerin en kaliteli malzemeden yap?lmas?na çal???lm??. Mescit içinde Türk çinileri kullan?lm??.
Mescid-i Nebevi'nin zemininde yer alan Hindistan seccadeleri kald?r?lm?? yerine U?ak, Hereke, Isparta ve Gördes'ten getirtilen özel yap?m Anadolu hal?lar? serilmi?.
Sel bask?nlar? ile tahrip olan Kâbe IV. Murad, II. Mustafa ve Mehmed Re?ad taraf?ndan tamir ettirilmi?.
Çelebi Mehmed'den itibaren Osmanl?lar Kutsal Topraklara Surre Alaylar? göndermi?ler. Yavuz'dan Vahdettin'e kadar Osmanl? padi?ahlar? bölgeye yard?mlarda bulunmu? ya bina yapt?rm?? ya da mevcut binalar? tamir ettirmi?ler.
Kanuni zaman?nda Mekke'ye ilk medreseler yapt?r?lm?? ve bu medreselerin planlar? Mimar Sinan'a çizdirilmi?.
Osmanl?lar Mekke ve Medine'de gerek Hz. Peygamberin gerekse Sahabilerin an?lar?n? ya?atmak için baz? mekânlara mescitler yapm??lar.
Yitik Hazine Yay?nlar? taraf?ndan piyasaya sürülen albüm özellikle yitirilen hazine de?erindeki Osmanl? eserlerini foto?rafla dahi olsa göstermesi bak?m?ndan çok anlaml? bir i? görüyor.
[B][COLOR=yellow]
Osmanl? Devleti'nde foto?rafç?l???n en büyük destekçisi olan Sultan II. Abdülhamid'in bizzat çektirdi?i Mekke ve Medine'ye ait ilk foto?raflar Yitik Hazine Yay?nlar? taraf?ndan "II. Abdülhamid Y?ld?z Albümleri Mekke-Medine" ismiyle yay?nland?.
Albümü haz?rlayan Mehmet Bahad?r DÖRDÜNCÜ yapt??? aç?klamada ?unlar? söyledi: "Dünya dengelerinin tamamen Osmanl?lar?n aleyhine döndü?ü bir devirde tahta ç?kan Sultan II. Abdülhamid, Osmanl? co?rafyas?n? foto?raflardan takip etmi?tir.
Günümüzdeki MOBESE sisteminin bir benzerinin bizzat padi?ah taraf?ndan foto?raflarla yap?ld???n? görmekteyiz. Foto?raflar sayesinde M?s?r'dan Balkanlar'a, Arabistan'dan Kafkaslar'a kadar geni? bir co?rafyay? tan?ma imkân?na sahip olan sultan, kendisinin gitme imkân? bulamad??? yerleri ve buralarda yap?lan faaliyetleri foto?raflardan ö?renmi?tir."[/COLOR][/B]
80 civar?nda foto?raftan olu?an albümün kapa?? orijinal haline sad?k kal?narak bordo kadife üzerine alt?n yald?z bask? ve kadife kabartma olarak haz?rlanm??. Albüm, Osmanl?da foto?rafç?l???n k?sa tarihçesini anlatarak ba?l?yor. II. Abdülhamid'in foto?rafç?l??a olan ilgisinin anlat?ld??? yaz?lar?n ard?ndan, foto?raflar hakk?nda genel bilgiler veriliyor.
Osmanl?lar?n Mekke ve Medine'ye yapt?klar? hizmetlerin özet olarak anlat?ld??? bölümde bölgede bulunan Osmanl? eserleri, Surre Alaylar? ve Hicaz Demiryolu da k?saca anlat?l?yor. Yaz?lar?n k?sa tutulmas?ndaki amaç; albümün yaz?lara bo?ulmas?n? önlemek ve foto?raflar? ön planda tutmak olarak aç?klanm??.
Giri? k?sm?n?n son k?sm?nda ise bölgenin Osmanl?n?n elinden ç?k??? an?larla anlat?l?yor. Özellikle Medine Müdafii Fahrettin Pa?an?n destans? savunmas?ndan bahsediliyor. Konu anlat?mlar? Sultan Abdülhamid'in çektirdi?i foto?raflarla zenginle?tirilmi?.
Eserde foto?rafl? k?s?m, Mekke ve Medine'yi gösteren bir harita ile ba?l?yor ve Osmanl?lar?n Lübnan'dan ba?layarak ilerledi?i Hac yolunu göstererek önce Mekke'ye ard?ndan Medine'ye oradan da Taif'e ula?an bir güzergâh izliyor. Eserin en sonunda panoramik olarak çekilmi? 6 parçadan olu?an Mekke ve 12 parçadan olu?an Medine resimleri dijital ortamda birle?tirilerek konulmu?.
[/COLOR][/B]
[B][COLOR=yellow][COLOR=red]Mehmet Bahad?r DÖRDÜNCÜ Abdülhamid için foto?raf?n önemini Abdülhamid'in bir sözü ile anlat?yor. "Her resim bir fikirdir. Bir resim yüz sayfal?k yaz? ile ifade olunamayacak siyasi, hissî manalar? telkin eder. Onun için ben, tahrir-i mündericattan (yaz?l? bilgilerden) ziyade, resimlerden istifade ederim." Özellikle Mekke ve Medine'nin ilk foto?raflar? olan Albay Sad?k Bey'in çekti?i foto?raflar?n çok y?pranm?? oldu?unu belirten DÖRDÜNCÜ, foto?raflarda zaman içinde olu?an nemlenme ve mantarlanma dolay?s?yla foto?raflar?n baz?lar?n?n dijital ortamda temizlendi?ini ve uygulanan filtrelerle daha görünür hale getirildi?ini belirtiyor.
Mekke Medine Albümü son yüzy?l içinde Mekke ve Medine'nin ya?ad??? de?i?imi göstermesi bak?m?ndan da ayr? bir önem ta??yor. Foto?raflar?n pek ço?unda bulunan Osmanl? eserleri günümüzde bulunmuyor. Mekke'yi koruyan Hint ve Fülfül Kalelerinden sonra 2001 y?l?nda Ecyad Kalesi'nin de y?k?lmas? ile Mekke'deki Osmanl? izleri iyice azalm?? bulunuyor. Tavaf alan?n?n içinde bulunan Kütüphane, Muvakkithane (Namaz vakitlerinin belirlendi?i yer), Minber, mezheplere ait yerler ve di?er yap?lar tamamen kald?r?lm?? durumda. Tavaf alan?nda Osmanl?dan geriye Revaklar ve Kâbe'nin üzerinde bulunan Alt?noluk'tan ba?ka bir eser kalmad??? görülüyor.
Mekke'de bulunan ve Hz. Muhammed'in (s.a.s.) annesi Hz. Âmine; e?i Hz. Hatice; amcas? Ebu Talip ve Mekke'de vefat eden di?er yak?nlar?na ait Cennet'ül Mualla Mezarl??? foto?raf?nda Osmanl?lar?n yapt?rm?? oldu?u türbeler gözükürken günümüzde Cennet'ül Mualla Mezarl??? dümdüz bir vaziyette bulunuyor. Bu gün Medine'de Mescid-i Nebevi'de bulunan Osmanl? eserlerinin pek ço?u kald?r?lm?? durumda. Kanuni zaman?nda yapt?r?lan surlar y?k?lm??, karakolhaneler, k??lalar da ortadan kald?r?lm??t?r.
[B][COLOR=yellow]
[B][COLOR=yellow][COLOR=red]Osmanl? dönemi ile günümüzün Mekke Medine'si aras?nda bu kadar fark olmas?n?n nedenini Mehmet Bahad?r DÖRDÜNCÜ ?öyle anlat?yor: "Bizim bu albümü haz?rlamaktaki amac?m?z bir kimseyi veya devleti suçlamak de?ildir eserin haz?rlanmas?ndaki amaç; bu eserlerden günümüz insan?n?n da haberdar olmas?d?r. Evet, günümüzdeki Mekke Medine, Osmanl? dönemine göre çok büyük farkl?l?klar gösteriyor. Baz? mezheplerin anlay??lar? ve baz? maddi kayg?lardan dolay? Osmanl?dan sonra bölgede çok büyük de?i?iklikler oldu?u muhakkak. Tarih boyunca bir bölgeye hâkim olan üstün kültür o bölgeden çekilince yerine gelen kültür eskisinin bo?lu?unu dolduramad??? zaman ondan geriye kalan eserleri ortadan kald?rmaya çal???r. Bunun tarih boyunca pek çok örne?i var: Persler ve Mo?ollar gibi… San?r?m bu co?rafyalarda da benzer bir durum söz konusu.
DÖRDÜNCÜ, II. Abdülhamid y?ld?z albümlerinin padi?ah için de çok büyük manalar ta??d???n? bu foto?raflar?n bulundu?u albümlerin di?erlerinden daha ihtimamla haz?rlanm?? olduklar?n? belki de hacca gidemeyen padi?ah?n bu foto?raflarla Mukaddes Topraklara duydu?u hasreti giderdi?ini belirtiyor.
Albümde yer alan ilginç bilgilerden birkaç? ?öyle:
Medine'de Hz. Peygamberin kabrinin bulundu?u Ye?il Kubbe, II. Mahmud zaman?nda yap?lm??
Medine'de, Osmanl?lar?n peygambere duydu?u sayg?dan dolay?, hiçbir binan?n Ravza-? Mutahhara'dan daha yüksek olmas?na izin verilmemi?.
Medine'de yer alan Mescid-i Nebevi'nin in?aat?nda kullan?lan eserlerin en kaliteli malzemeden yap?lmas?na çal???lm??. Mescit içinde Türk çinileri kullan?lm??.
Mescid-i Nebevi'nin zemininde yer alan Hindistan seccadeleri kald?r?lm?? yerine U?ak, Hereke, Isparta ve Gördes'ten getirtilen özel yap?m Anadolu hal?lar? serilmi?.
Sel bask?nlar? ile tahrip olan Kâbe IV. Murad, II. Mustafa ve Mehmed Re?ad taraf?ndan tamir ettirilmi?.
Çelebi Mehmed'den itibaren Osmanl?lar Kutsal Topraklara Surre Alaylar? göndermi?ler. Yavuz'dan Vahdettin'e kadar Osmanl? padi?ahlar? bölgeye yard?mlarda bulunmu? ya bina yapt?rm?? ya da mevcut binalar? tamir ettirmi?ler.
Kanuni zaman?nda Mekke'ye ilk medreseler yapt?r?lm?? ve bu medreselerin planlar? Mimar Sinan'a çizdirilmi?.
Osmanl?lar Mekke ve Medine'de gerek Hz. Peygamberin gerekse Sahabilerin an?lar?n? ya?atmak için baz? mekânlara mescitler yapm??lar.
Yitik Hazine Yay?nlar? taraf?ndan piyasaya sürülen albüm özellikle yitirilen hazine de?erindeki Osmanl? eserlerini foto?rafla dahi olsa göstermesi bak?m?ndan çok anlaml? bir i? görüyor.
[B][COLOR=yellow]